انصاف

انصاف در کسب و کار

انصاف رفتار درست و مطابق با اصول عدالت است. و برخی گفته اند انصاف از ماده نصف است به معنی تسویه و عدالت زیرا عدالت از عِدل به معنای برابر بودن و لنگه است و انصاف به معنای نصف قرار دادن و مساوی قرار دادن است. اعم از آنکه میدان عمل در کارهای تجاری باشد یا قضاوت بین مردم.

اهل لغت، انصاف را به معنای عدالت و قسط می دانند و می گویند انصاف آن است که انسان، حق دیگران را رعایت کند همان گونه که برای خود، آن حق را لازم می داند.

در انصاف، نکته ای نهفته است که در عدل و عدالت لحاظ نشده است. در انصاف، انسان، خود را به جای دیگران قرار می دهد، سپس نظر می کند که در آن جایگاه دوست دارد با او چگونه رفتار کنند، و همان را برای دیگران می پسندد. اگر دوست دارد که با او همکاری کنند او هم انصاف به خرج می دهد و با دیگران همکاری می کند و اگر دوست دارد که او را ببخشایند او هم دیگران را می بخشد.

انصاف نوعی منش اجتماعی است که از صفات برجسته اهل ایمان به شمار می آید. انصاف آن است که انسان حق دیگران را رعایت کند همان گونه که برای خود آن حق را لازم می داند. امام علی علیه السلام می فرماید:

الا انّه مَن ینصِفُ النّاسَ من نَفسِهِ لم یزِدهُ الّا عزّا

آگاه باشید هرکه به مردم حق مساوی نسبت به خودش قائل شود چیزی جز عزت برای خود اضافه نکرده است.

همچنین فرمود:

فَاحبِب لِغَیرِک ما تُحِبُّ لِنَفسِک

پس دوست بدار برای دیگری آنچه را که برای خود دوست داری.

شخصی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رسید و عرض کرد: عملی را به من یاد بده که به وسیله آن به بهشت بروم؛ حضرت فرمود:

آنچه دوست داری مردم برای تو انجام دهند، تو نیز برای آنان انجام بده. و آنچه دوست نداری نسبت به تو انجام شود، تو نیز نسبت به دیگران انجام مده.

امام علی علیه السلام فرمود:

انَّ افضل الایمانِ انصافُ الرَّجلِ مِن نَفسِهِ

برترین ایمان آن است که انسان از ناحیه خود انصاف را رعایت کند.

آثار انصاف

انصاف موجب محبت و دوستی می شود، اختلافات را ریشه کن می کند و روحیه الفت و همبستگی را در جامعه رواج می دهد. انصاف می تواند راحتی و آسایش را برای فرد و جامعه به ارمغان آورد.

امام علی علیه السلام فرمود:

الِانصافُ یستَدیمُ المحَبَّة

انصاف دوستی را استمرار می بخشد.

همچنین فرمود:

المُنصِفُ کثیرُ الاولیاءِ وَ الْاوِدّاء

انسان منصف دوستان زیادی دارد.

و در حدیثی دیگر فرمود:

ألا مَن ینصف الناس مِن نَفسه لم یزِدهُ اللّهُ الا عزّاً

بدانید هرکس نسبت به مردم از خود انصاف به خرج دهد، خداوند جز بر عزت او نمی افزاید.